ژن و مێردێکی لاو که تازه زه‌ماوه‌ندیان کردبوو، بۆ وه‌رگرتنی ڕێنوێنی و نه‌سیحه‌ت چوونه لای زانایێک. کابرای زانا له‌به‌ریان هه‌ستا و له لای خۆی داینیشاندن. دوایه له پیاوه‌که‌ی پرسی: تۆ چه‌ندت هاوسه‌ره‌که‌ت خۆش ده‌وێ!؟ کابرای لاو بزه‌یێکی هاته سه‌ر لێوی و

فیرعه‌ونی پاشای میسر، لافی خوایی لێده‌دا. ڕۆژێک کابرایه‌ک هاته لای و له پێش چاوی هه‌مووان هێشووه ترێیه‌کی دایه و کوتی: «ئه‌گه‌ر تۆ خوای، ئه‌و هێشووه بکه به زێڕ!» فیرعه‌ون ڕۆژێکی مۆڵه‌ت لێ وه‌رگرت. شه‌وێ که له‌و بیره‌دا بوو چ بکات و دامابوو، له پـڕڕا

ڕۆژێک کابرایه‌ک له باخه‌که‌یدا خه‌ریکی ئاو داشتن بوو. له گۆشه‌ییکی داوێکی دانابۆوه تا به‌رازێکی بگرێت که هه‌موو ڕۆژێ ده‌هاته ناو باخ و زه‌ڕی ده‌کرد و وڵاتی ده‌شێلاوه. له‌پـڕڕا بازێک که بۆ ڕاوکردنی که‌روێشکێک نزیک زه‌وی ببو، به داوه‌که وه‌بوو و ده‌ستی

شاخه‌وانێک بوو که ده‌یه‌ویست له به‌رزترین کێوه‌کان به ته‌نیایی وه‌سه‌رکه‌وێت... شه‌و بوو تاریکایی ته‌واوی له‌شی کێوه‌کانی گرتبۆ باوه‌ش. هه‌ور، مانگ و ئه‌ستێره‌کانی داپۆشیبوو. شاخه‌وان هیچی نه‌ده‌دیت. له حاڵی وه‌سه‌رکه‌وتن‌دا بوو که له‌پـڕڕا لاقی خلیسکا

سه‌ید یه‌عقووب كوڕی سه‌ید وه‌یسی له‌ساڵی 1802ی زایینی له‌گوندی قه‌مه‌شه‌ی ناوچه‌ی ماهیده‌شتی كرما‌شان له‌دایك بووه، به‌بنه‌ماڵه‌ده‌چنه‌وه‌سه‌ر سه‌یدانی سامره‌یی و له‌قه‌مه‌شه‌ ده‌ژین و له‌هۆزی كه‌لهوڕن. خوێندنی له‌سه‌ر ڕێنووسی ئایینی كۆن بووه،

برا چووکه‌که‌م کوتی: «کاکه؛ یه‌ک دوو دانه له کتابه‌کانت وه‌من ده‌ده‌ی؟» نازانم کێ نه‌سیحه‌تی کردبوو که له‌پـڕڕا عاشقی کتاب خوێندنه‌وه‌ ببوو! کوتم: «هه‌ر کام له‌و کتابانه ده‌تهه‌وێ هه‌ڵیانگره.» چووه‌ لای کتابخانه‌که‌م و دوو کتابی ئه‌ستووری هه‌ڵگرت.

ئیبن خه‌له‌کان ئیبن خه‌له‌کان نازناوی زانای به‌ناوبانگی کورد "ئه‌حمه‌دی کوڕی شه‌هابه‌ددین محمد"ه‌. ئیبن خه‌له‌کان له‌ بنه‌ماڵه‌یه‌کی ناسراوی مه‌یدانی دینداری و زانستی دینی بووه‌. ئیبن خه‌له‌کان کوڕه‌ بچکۆله‌ی شه‌هابه‌ددین بووه‌ و له‌ ساڵی (

ناوى ته‌واوى «ئه‌حمه‌د به‌گ»ه ‌و نازناوی شێعرى «حه‌مدى»یه ‌و كوڕِى فه‌تاح به‌گى حاجى ئیبراهیم به‌گى مه‌حمود به‌گى ساحێبقرانه‌. له‌ساڵى 1878 له‌شارى سلێمانى هاتۆته‌ دنیاوه‌، بۆ ئه‌م مێژووه‌ش باپیرى پارچه‌ هه‌ڵبه‌ستێكى داناوه‌... حه‌مدى شاعیر، هه‌ر له‌

میسباحوددیوانی ئه‌ده‌ب نێوی عه‌بدوڵڵابه‌گ کوڕی ئه‌حمه‌دبه‌گه و له ڕه‌گه‌زی میرانی موکریانه. ئه‌ده‌ب له نووسین و پزیشکی و نیگارکێشی و مۆسیقادا ده‌ستێکی به‌رزی هه‌بووه و بۆ گۆرانیش شێعری هۆنیوه و ئاهه‌نگی بۆ داناون. له ساڵی 1859ی زایینی­دا له دێی

جووتیارێک گوێدرێژێکی پیری هه‌بوو که رۆژێک لێی ده‌بیرێکی وشک که‌وت. چه‌ندی هه‌وڵی‌دا نه‌یتوانی ده‌ریبێنیته‌وه و خه‌ڵکی گونده‌که ته‌مایان گرت بۆ ئه‌وه‌یکه که‌ره‌که زۆر ئازار نه‌کێشێت، بیره‌که به خۆڵ پڕکه‌نه‌وه تا زووتر بمرێ و مردنی ورده‌ورده‌ئازاری