آموزش زبان کردی (قسمت پنجم)
حرف صدادار ‹ه› در واقع از لحاظ تلفظ معادل علامت فتحه ( (ــَـ) در زبان فارسی است و تنها شکل ظاهری آنها باهم فرق دارد به صورتی که در فارسی همانند زبان عربی جزو اعراب ( (حرکت) بوده ولی در زبان کردی به صورت یک حرف ‹ه› یا ‹ـه› در آخر بخشی از کلمه یا انتهای آن قرار میگیرد. به نمونه‌های زیر دقت کنید:
حرف صدادار ‹ێ› از لحاظ تلفظ معادل علامت کسره ( (ــِـ) در زبان فارسی است و تنها شکل ظاهری آنها باهم فرق دارد به صورتی که در فارسی همانند زبان عربی جزو اعراب ( (حرکت) بوده ولی در زبان کردی به صورت یک حرف ‹ێ› یا ‹ێـ› در کلمه قرار میگیرد. البته در زبان فارسی در بعضی کلمات این علامت کسره به صورت ‹ه› یا ‹ـه› نوشته میشود ولی به همان شیوه‌ی کسره تلفظ میگردد. به نمونه‌های زیر دقت کنید:
حرف صدادار ‹ۆ› در حقیقت از لحاظ تلفظ معادل علامت ضمّه ( (ــُـ) در زبان فارسی است و تنها شکل ظاهری آنها باهم فرق دارد به صورتی که در فارسی همانند زبان عربی جزو اعراب ( (حرکت) بوده ولی در زبان کردی به صورت یک حرف ‹ۆ› در کلمه قرار میگیرد. البته ناگفته نماند که در زبان فارسی در بعضی کلمات این علامت ضمه به صورت یک حرف ‹و› نیز نوشته میشود ولی به همان شیوه‌ی ضمه تلفظ میگردد. به نمونه‌های زیر دقت کنید:
هشتمین و آخرین حرف صدادار زبان کردی که در قسمت الفبا به آن اشاره گردید ‹بزرۆکه› یا ‹کورته‌بزوێن› است که در واقع علامت یا حرفی برای آن وجود ندارد تا در کلمه قرار گیرد و تنها در مواقع لازم صدای خود را ظاهر میسازد. در زبان کردی با حروف لاتین، حرف ‹i› برای این منظور در نظر گرفته شده است. این حرف در فارسی معادل ندارد ولی در زبانهای دیگر همچون ترکی و انگلیسی نیز تلفظ آن موجود است. در زبان عربی آن را کسره‌ی مختلسه یا ناپیدا میخوانند. تلفظ این حرف کوتاهتر از کسره ( (ێ) بوده و به سکون نزدیک است. فارسی زبانان به علت عدم وجود این علامت در زبان فارسی، هنگام تلفظ کلمات کردی یا انگلیسی از ‹کسره› یا ‹ایـ› استفاده مینمایند. برای نمونه به تلفظ کلمات انگلیسی و کردی زیر در زبان فارسی دقت نمایید:
هرگاه در ابتدای کلمه دو حرف بیصدا به دنبال هم بیایند، آوردن ‹بزرۆکه› در میان آنها الزامی خواهد بود. اگر در آخر کلمه دو حرف بیصدا به دنبال هم بیایند، آمدن ‹بزرۆکه› در میان آنها بستگی به نحوی تلفظ آن کلمه دارد. اگر در وسط کلمه دو حرف بیصدا پشت سر هم بیایند به طوریکه هر حرف به یک بخش جداگانه از کلمه متعلق باشند، بین آنها ‹بزرۆکه› نمیآید. در زیر تعدادی کلمه که دارای ‹بزرۆکه› هستند آورده شده و حروفی که ‹بزرۆکه› روی آنها اثرگذار بوده، با رنگی دیگر مشخص شده‌اند:
